گاهی پوسیدگی یا شکستگی در دندانِ تحت‌درمان به قدری وسیع است که روش‌های ترمیمی مستقیم مثل آمالگام یا پر کردن با مواد کامپوزیتی، قابل استفاده نیستند زیرا این روش‌ها استحکام کافی برای دندان‌ها ایجاد نمی‌کنند. در این مواقع کمک گرفتن از روش‌های ترمیمی غیرمستقیم گزینه بهتری است. حال مسئله این است که کدامیک از روش‌های ترمیمی غیرمستقیم مثل اینلِه، آنلِه و روکش‌ها مناسب‌اند.

تجویز هر یک از این روش‌ها، از دیدگاه دندانپزشکی به دندانپزشک دیگر متفاوت است زیرا هر یک از آنها از سطح علمی و تجربی متفاوتی برخوردارند. برای همین نمی‌توان در همه موارد یک تصمیم کلی گرفت.

فرض اولیه و اساسی در ترمیم دندان، حفظ بیشترین مقدار بافت دندانی در عین حفاظت از بافت باقیمانده در برابر پوسیدگی و یا آسیب دندانی بیشتر است. خوشبختانه، راه‌حل‌های مختلفی برای این منظور وجود دارد که یکی از آنها روکش است. روکش‌های سرامیکی در اکثر موارد بهترین گزینه درمانی برای رفع علائم جدی پوسیدگی، ترک‌خوردگی دندان‌ها و یا با هدف بازیابی زیبایی مثل رفع لکه‌‌های دندان‌ها هستند.

با این حال، ممکن است بسته به نوع مشکل دندانی شما، نیازی به این روش نباشد و یا اینکه بهترین گزینه مناسب برای شما آنله باشد. درک چیستی اینله و آنله و تفاوت آن با روکش‌ها به انتخاب راحت‌تر روش مناسب کمک کرده و به دنداپزشک امکان تصمیم‌گیری راحت‌تری را می‌دهد.

آنله (Onlay) چیست؟

آنله کم‌تهاجمی‌تر از روکش‌ است و برخلاف روکش دندان که تمام دندان را می‌پوشاند، فقط بر روی قسمت آسیب‌دیده دندان قرار می‌گیرد. آنله بر اساس بخش آسیب دندانی قالب‌گیری و ساخته می‌شود تا محکم بر روی قسمت آسیب‌دیده قرار بگیرد. معمولا آنله تنها یکی از برجستگی‌های دندان (کاسپ) را پوشش می‌دهد ولی ممکن است چند تا از برجستگی‌ها را نیز پوشش دهد. در این حالت، شکل آنله با برجستگی‌های دندان هماهنگ و هم‌تراز می‌شود.

یکی دیگر از جایگزین‌های روکش‌ها، اینله (inlay) است. اینله نیز مانند آنله به عنوان ابزاری تک‌قطعه‌ای است که شکلی نازک‌تر دارد و زمانی در قسمت داخلی‌تر دندان قرار می‌گیرد که پر کردن دندان برای رفع صدمه‌ی وارد شده به دندان، ناکافی باشد. تفاوت آنله با اینله، محل جاسازی کردن آن است. در حالی که آنله روی برجستگی‌ها را می‌پوشاند، اینله در بین برجستگی‌های دندان قرار می‌گیرد.

جنس آنله

مانند روکش‌ها، آنله نیز از مواد مختلفی ساخته می‌شود ولی معمولا از جنس طلا یا پرسلن هستند. دندانپزشک نکاتی را در مورد هر یک از آنها به هنگام انتخاب ارائه می‌دهد. نوع پرسلن به دلیل هم‌رنگ بودن با دندان‌ و خواص عالی در انعکاس نور انتخاب می‌شوند. با این حال ممکن است آنله از جنس طلا به دلیل عملکرد متفاوت آن انتخاب شود.

برای من آنله بهتر است یا روکش؟

برای پاسخ با این سوال بهتر است مواردی را بررسی کنیم که استفاده از روکش‌ها الزامی‌اند:

• حفاظت از دندان‌های با ساختار ضعیف در برابر شکستگی و یا ترک‌خوردگی
• ثابت نگه داشتن بریج‌های دندانی در جای خود
• پوشاندن ایمپلنت‌ها
• بهبود ظاهر دندانی‌هایی که به شدت دچار لک شده‌اند
• بازسازی دندانی که اعصاب آن آسیب دیده است
• بازسازی دندان بیرون افتاده (مشکل شایع در بین ورزشکاران)

به طور خلاصه، روکش‌‌ها برای مشکلات جدی‌تر دهان کاربرد دارند وقتی نمی‌توان این مشکلات را با روش‌های کم‌تهاجمی‌تر درمان کرد. حتی در مواقع وخیم‌تر نیز ممکن است نیاز به کاشت ایمپلنت باشد یعنی ابتدا ایمپلنت به استخوان فک جوش داده شده و سپس در اطراف آن از روکش استفاده می‌شود. ایمپلنت‌ها زمانی کاربرد دارند که آسیب دندان برگشت‌ناپذیر بوده و یا کلا دندانی وجود نداشته باشد. در حالت کلی، ایمپلنت‌ها معمولا ۳۰ سال و یا بیشتر دوام دارند.

در صورت امکان، دندان‌پزشک از آنله به جای روکش استفاده می‌کند چرا که آنله در عین کم‌تهاجمی بودن، مانند روکش عملکرد مؤثری دارد. معمولا استفاده از آنله بهتر است اگر:

• پوسیدگی دندان کمتر بوده و ساختار اولیه و انحنای دندان می‌تواند حفظ شود
• تنها یکی از برجستگی‌های دندان نیاز به درمان دارد -برخلاف مواردی که آسیب‌دیدگی زیاد بوده و روکش نیاز است
• نحوه تشکیل پوسیدگی دندان، بیشتر طولی است
• دندان‌ها به جای تعویض شدن تنها به ترمیم نیاز دارند

پر کردن دندان با اینله چه فرقی دارد؟

از یک منظر، آنله و اینله و روکش‌ها، روش‌های هم‌خانواده با پر کردن دندان (فیلینگ) هستند. در بیشتر مواقع، پر کردن دندان با اینله اشتباه گرفته‌ می‌شود اغلب به دلیل هدف مشترک آنها در ترمیم پوسیدگی‌ها. همچنین ممکن است این دو از مواد یکسانی مثل آمالگام، طلا و یا نقره ساخته شده‌ باشند.

مهم‌ترین تفاوت پر کردن و اینله، وسعت یا اندازه پوسیدگی دندان است. در حالت کلی، فیلینگ برای پوسیدگی‌هایی که تا عمق دندان نفوذ نکرده‌اند کاربرد دارد. همینطور از نظر نوع عملکرد مواد داخل آنها نیز متفاوت‌اند یعنی فیلینگ‌ها به آرامی سفت می‌شوند در حالی که اینله خود جامد است و به عنوان قطعه‌ای سخت روی دندان عمل می‌کند.

کدام جنس روکش، اینله و آنله را انتخاب کنیم؟

بر اساس کاربرد و نوع ماده تشکیل‌دهنده، انواع متنوعی از روکش دندان وجود دارد که پیشتر به معرفی برخی از آنها پرداخته بودیم. اگرچه انتخاب نهایی نوع روکش بنا به درخواست بیماران انجام می‌شود، اما پیشنهاد ما معمولا استفاده از روکش‌های فول‌سرام و همچنین اینله و آنله از جنس سرامیک است. استفاده از سرامیک در ساخت روکش و اینله و آنله، به دلیل خواص مکانیکی و فیزیکی برتر، طول عمر بیشتر در محیط دینامیک دهان، و زیباییِ کاملا طبیعی آن، از محبوبیت بالایی برخوردار است. البته روکش نوع پرسلن به فلز (PFM) نیز وجود دارد که بخش داخلی آن از فلز ساخته شده و لایه بیرونی آن از جنس سرامیک است اما از نظر کارایی و زیبایی، روکش فول‌سرام از کیفیت بالاتری برخوردار است.